BANK POCZTOWY informuje, że na swoich stronach www stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka). Kliknij [Zgadzam się], aby ta informacja nie pojawiała się więcej. Kliknij [Polityka prywatności i cookies], aby dowiedzieć się więcej, w tym jak zarządzać plikami cookies za pośrednictwem swojej przeglądarki internetowej.

Raport Roczny 2017

Otoczenie rynkowe

Podstawowe trendy w gospodarce

Produkt Krajowy Brutto i jego składowe

Polska gospodarka rozwijała się w 2017 roku znacznie szybciej od przewidywań. Dynamika PKB w 2017 roku wyniosła według wyliczeń GUS 4,6% wobec 2,9% w 2016 roku i okazała się tym samym najwyższa od 2011 roku. Przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego było w głównej mierze spowodowane dalszym solidnym wzrostem konsumpcji gospodarstw domowych. Jej dynamika wyniosła w 2017 roku 4,8% wobec 3,9% rok wcześniej, kształtując się na poziomie najwyższym od 2008 roku. Gospodarstwa domowe chętniej wydawały pieniądze na zakup towarów i usług w związku z dalszą poprawą (z punktu widzenia pracownika) sytuacji na rynku pracy oraz kontynuowanymi transferami w wysokości ponad 20 mld złotych do rodzin posiadających dzieci, które objęte zostały programem Rodzina 500+. Również dynamika inwestycji w gospodarce okazała się, pomimo rozczarowujących danych po trzech kwartałach 2017 roku, pozytywnym zaskoczeniem i wyniosła 5,2%, do czego przyczyniła się przede wszystkim wyraźnie rosnąca aktywność samorządów terytorialnych (w związku z uruchamianiem na szeroką już skalę funduszy unijnych w ramach perspektywy finansowej 2014-2020). Relatywnie słaby wzrost notowały natomiast jeszcze inwestycje prywatne. Według wyliczeń GUS wkład eksportu netto we wzrost PKB w 2017 roku był ujemny i wyniósł 0,2 pkt. proc. wobec dodatniego wkładu 0,7 pkt. proc. w 2016 roku.

Struktura PKB

Rynek pracy

Na rynku pracy kontynuowane były w 2017 roku trendy obserwowane od 3 lat. Stopa bezrobocia na koniec roku spadła do 6,6% z 8,2% na koniec 2016 roku, osiągając kolejny rekordowo niski poziom w ciągu ostatnich 26 lat. Bezrobocie w Polsce zmniejszało się w 2017 roku pomimo znacznie wolniejszego od oczekiwań wzrostu inwestycji w gospodarce, a zwłaszcza w sektorze prywatnym. Przeważały bowiem takie czynniki jak deficyt pracowników w niektórych branżach oraz kurcząca się, ze względu na procesy demograficzne i emigrację zarobkową w ostatnich kilku latach, ogólna ich podaż. Czynnikiem, który dodatkowo przyczynił się do spadku stopy bezrobocia, było wejście z dniem 1 października 2017 roku obniżki wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Spowodowało to odpływ z rejestrów około kilkudziesięciu tys. bezrobotnych.

Rok 2017 był kolejnym rokiem wzrostu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. W grudniu w firmach zatrudniających powyżej 50 osób pracowało 6 065 tys. osób wobec 5 799 tys. w grudniu 2016 roku. Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw rosło w ujęciu rocznym na przestrzeni całego roku, osiągając w grudniu tempo 4,6% (wobec 3,1% rok wcześniej). Wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw miał pozytywny wpływ m.in. na konsumpcję sektora gospodarstw domowych z jednej strony i wzrost oszczędności tychże gospodarstw domowych z drugiej strony. Pracownicy poszukiwani byli przede wszystkim w branżach borykających się z najbardziej dotkliwym deficytem rąk do pracy, m.in. w budownictwie czy handlu.

Wzrostowi zatrudnienia i spadającemu bezrobociu towarzyszył w 2017 roku dalszy wzrost płac w sektorze przedsiębiorstw. Nominalne roczne tempo wzrostu średniego wynagrodzenia w tym sektorze wyniosło 5,7% wobec 4,1% w 2016 roku. Realny wzrost wynagrodzeń był jednak niższy od nominalnego ze względu na inflację i wyniósł 3,6% wobec 4,7% w 2016 roku.

Inflacja

Po dwóch latach deflacji w 2017 roku zanotowana została w Polsce inflacja. Średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług (CPI) wyniósł 2,0% wobec -0,6% rok wcześniej. Choć znalazł się tym samym w celu inflacyjnym NBP, zdefiniowanym jako 2,5% z odchyleniami +/- 1,0%, nadal znajdował się poniżej jego środka. Już pierwszy miesiąc 2017 roku przyniósł skokowy wzrost inflacji do 1,7% rok do roku wobec jeszcze 0,8% rok do roku w grudniu 2016 roku. W okresie od lutego do kwietnia inflacja nabrała jeszcze większego tempa (ze szczytem na poziomie 2,2% w ujęciu rocznym), po czym zaczęła hamować i w miesiącach letnich kształtowała się w okolicach 1,5-1,9% rok do roku. Ponowne gwałtowne przyspieszenie inflacji nastąpiło w okresie jesienno-zimowym. Wysoka inflacja w pierwszej połowie 2017 roku była efektem po pierwsze niskiej bazy odniesienia z analogicznego okresu roku poprzedniego (kiedy to notowana była jeszcze deflacja), po drugie wzrostu cen żywności w ślad za wzrostem cen warzyw importowanych z południa Europy, które mocno podrożały za sprawą złych warunków pogodowych w tamtych rejonach kontynentu, i po trzecie słabego złotego w stosunku do głównych walut. Również zwyżki cen ropy naftowej na świecie na przełomie 2016 i 2017 roku przyczyniły się do wzrostu inflacji, potem jednak spadki cen surowca ją obniżały. Ostatnie miesiące 2017 roku przyniosły ponowny wzrost cen ropy naftowej na świecie (baryłka surowca na NYMEX kosztowała na koniec 2017 roku około 60,4 USD, BRENT około 66,4 USD) i innych surowców energetycznych, relatywnie droga pozostawała także żywność w związku z mniejszą niż rok wcześniej podażą owoców i warzyw, kurczącymi się zapasami masła na świecie oraz niską podażą jaj m.in. ze względu na wykrycie fipronilu na fermach kur niosek w Holandii, Belgii, Niemczech, a następnie w innych krajach UE.

Mimo dalszego szybkiego wzrostu popytu konsumpcyjnego w 2017 roku nadal na relatywnie niskich poziomach utrzymywały się miary inflacji bazowej. Średnioroczny wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen żywności i energii wyniósł w 2017 roku 0,7% wobec -0,2% w 2016 roku.

Inflacja i cel inflacyjny NBP

Finanse publiczne i rynek dłużnych papierów skarbowych

W 2017 roku nastąpiła wyraźna poprawa sytuacji finansów publicznych. Przyczyniły się do tego następujące czynniki: poprawa koniunktury w gospodarce (w tym silny wzrost konsumpcji gospodarstw domowych), pojawienie się inflacji oraz wprowadzone przez resort finansów działania na rzecz uszczelnienia systemu podatkowego. W szczególności od początku roku notowane były wysokie wpływy do budżetu z tytułu podatku VAT, które na koniec 2017 roku wzrosły o 23,9%, oraz z podatku CIT, które wzrosły na koniec 2017 roku o 19,0% rok do roku. Według danych Ministerstwa Finansów po grudniu 2017 roku w budżecie państwa zanotowano deficyt w wysokości 25,4 mld zł wobec rocznego planu deficytu na poziomie 59,4 mld zł. Dochody budżetu państwa wyniosły 350,5 mld zł, czyli 107,7% planu rocznego, a wydatki 375,9 mld zł, tj. 97,9% kwoty planowanej na cały rok.

W grudniu 2017 roku resort finansów sfinansował całość potrzeb pożyczkowych państwa na 2017 rok, przy czym w trakcie roku rozpoczął także prefinansowanie przyszłorocznych potrzeb pożyczkowych. Na koniec grudnia wskaźnik prefinansowania potrzeb pożyczkowych netto w 2018 roku wyniósł ponad 25%. Początek 2017 roku przyniósł wzrosty rentowności polskich papierów rządowych, w ślad za wzrostami rentowności papierów rządowych na tzw. rynkach bazowych. Wzrost apetytu na ryzyko na świecie, m.in. w związku ze zwycięstwem w wyborach prezydenckich w USA zapowiadającego prowzrostowe reformy D.Trumpa, przekładał się na wyprzedaż obligacji postrzeganych jako aktywa bezpieczne i lokowanie kapitału w aktywa bardziej ryzykowne. Kolejne miesiące jednak, w ślad za malejącymi oczekiwaniami rynkowymi co do wdrożenia przez D.Trumpa zapowiadanych reform w USA, a jednocześnie w związku z hamowaniem inflacji w strefie euro i w USA zmniejszającym prawdopodobieństwo podwyżek stóp procentowych, niosły umocnienie obligacji na świecie, w tym także w Polsce. Polskie papiery rządowe wsparła dodatkowo majowa podwyżka perspektywy ratingu przez agencję Moody’s (do stabilnej z negatywnej), po tym jak w grudniu 2016 roku takiego samego ruchu dokonała agencja S&P. Na koniec grudnia rentowność 2-letnich obligacji wynosiła 1,71% wobec 2,04% na koniec grudnia 2016 roku, rentowność 5-letnich obligacji osiągnęła 2,65% wobec 2,89% na koniec poprzedniego roku, a rentowność 10-letnich papierów obniżyła się do 3,30% z 3,63% na koniec 2016 roku.

Rentowność obligacji skarbowych

Kursy walut

Polska waluta podlegała w 2017 roku stopniowej aprecjacji. Kurs EUR-PLN rozpoczynał wprawdzie rok w okolicach 4,42, ale była to jeszcze kontynuacja deprecjacji z ostatnich miesięcy 2016 roku w związku z wygraną w wyborach prezydenckich w USA D. Trumpa i wiązanych z nim przez rynki finansowe dużych nadziei na wprowadzenie pro-gospodarczych zmian w USA. Sytuacja ta powodowała odpływ kapitałów z rynków wschodzących w kierunku amerykańskich aktywów, w tym amerykańskiego dolara (kurs EUR-USD na początku stycznia 2017 roku notowany był w okolicach 1,04, tj. najniżej od grudnia 2002 roku). Po zaprzysiężeniu D. Trumpa na prezydenta USA 20 stycznia 2017 roku nadzieje rynkowe na wdrożenie zapowiadanych przez niego w kampanii wyborczej reform zaczęły maleć, a dodatkowo w kolejnych miesiącach zaczęła hamować inflacja w USA, co z kolei zmniejszało oczekiwania rynkowe dotyczące tempa zacieśniania polityki monetarnej przez Fed. Choć w marcu Fed podwyższył stopę funduszy federalnych o 25 pkt bazowych, do 0,75%-1,00% z 0,50%-0,75%, takiego samego ruchu dokonał w czerwcu (podwyżka do 1,00%-1,25%) i w grudniu (podwyżka do 1,25%-1,50%), a dodatkowo w październiku rozpoczęto ograniczenie sumy bilansowej Fed, kurs EUR-USD na koniec czerwca osiągnął poziom przekraczający 1,14, a w na koniec grudnia notowany był w okolicach 1,20. Wzrost kursu był po części także spowodowany polityką EBC, który w świetle wyraźnego ożywienia gospodarczego w strefie euro zaczął po pierwsze sygnalizować możliwość wycofywania się z realizowanego programu skupu aktywów, a po drugie w czerwcowym komunikacie po posiedzeniu w sprawie stóp procentowych zrezygnował z zapisu dotyczącego możliwości ich kolejnych cięć w przyszłości. Odwrót inwestorów od USD, przy jednoczesnym uspokojeniu nastrojów po wyborach parlamentarnych w Holandii, prezydenckich i parlamentarnych we Francji, przyspieszonych parlamentarnych w Wlk. Brytanii oraz parlamentarnych w Niemczech, pozytywnie przekładał się na waluty rynków wschodzących. Na koniec grudnia kurs EUR-PLN wyniósł 4,18, kurs USD-PLN notowany był na poziomie 3,48, a kurs CHF-PLN na poziomie 3,57.

Notowania złotego

Polityka pieniężna

W 2017 roku Rada Polityki Pieniężnej (RPP) nie zmieniła poziomu podstawowych stóp procentowych. Pomimo przyspieszającego silniej od oczekiwań tempa wzrostu gospodarczego, które w końcu roku osiągnęło ponad 5,0% rok do roku, poniżej środka celu NBP, tj. 2,5%, kształtowała się przez większą część roku inflacja. W komunikatach po posiedzeniach RPP konsekwentnie wskazywała, że stabilny poziom stóp procentowych sprzyja utrzymaniu polskiej gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu oraz pozwala zachować równowagę makroekonomiczną. Na koniec 2017 roku stopa referencyjna NBP wynosiła nadal 1,50%, redyskonta weksli 1,75%, stopa lombardowa 2,50%, a stopa depozytowa 0,50%. Brak zmian stóp procentowych NBP przełożył się w 2017 roku na stabilizację stóp rynkowych. Stopa WIBOR 3M wyniosła na koniec 2017 roku 1,72% wobec 1,73% na koniec 2016 roku. RPP dokonała natomiast w 2017 roku dwóch innych zmian w zakresie polityki pieniężnej. W listopadzie podjęta została uchwała o obniżce do 0,0% stopy rezerwy obowiązkowej od środków pozyskanych co najmniej na 2 lata, która to uchwała wchodzi w życie z dniem 1 marca 2018 roku i ma zastosowanie począwszy od rezerwy obowiązkowej podlegającej utrzymaniu od dnia 30 kwietnia 2018 roku. Z kolei w grudniu RPP podjęła uchwałę w sprawie wysokości oprocentowania rezerwy obowiązkowej, zgodnie z którą wysokość oprocentowania środków tejże rezerwy wynosi od 1 stycznia 2018 roku 0,50%.

Wskaźniki ekonomiczne                
  2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
PKB (r/r) 3,9% 4,5% 1,9% 1,7% 3,3% 3,9% 2,8% 4,6%
Inflacja (średnia w okresie) 2,6% 4,3% 3,7% 0,9% 0,0% (0,9)% (0,6)% 2,0 %
Stopa bezrobocia rejestrowanego (koniec okresu) 12,4% 12,5% 13,4% 13,4% 11,5% 9,8% 8,2% 6,6%
Depozyty i inne zobowiązania (mld zł, koniec okresu) 682,0 761,9 797,9 845,9 914,5 996,0 1 081,8 1 128,4

- Gospodarstwa domowe (mld zł, koniec okresu)

421,2 478,0 514,9 543,6 591,6 646,0 704,9 732,4

- Przedsiębiorstwa (mld zł, koniec okresu)

181,3 203,3 187,8 206,5 225,9 249,3 269,0 275,4
Należności (mld zł, koniec okresu) 770,0 880,8 901,1 937,4 1 005,7 1 076,4 1 124,7 1 175,8
EUR/PLN (kurs średni) 3,99 4,12 4,19 4,19 4,18 4,18 4,36 4,25
USD/PLN (kurs średni) 3,01 2,96 3,26 3,16 3,15 3,77 3,94 3,77
CHF/PLN (kurs średni) 2,89 3,35 3,47 3,41 3,44 3,91 4,00 3,83
Stopa referencyjna (koniec okresu) 3,50% 4,50% 4,25% 2,50% 2,00% 1,50% 1,50% 1,50%
WIBOR 3M (koniec okresu) 3,95% 4,99% 4,11% 2,71% 2,06% 1,72% 1,73% 1,72%

źródło: GUS, NBP, Bloomberg, Reuters

Sytuacja w sektorze bankowym

Depozyty gospodarstw domowych i przedsiębiorstw1

Na koniec grudnia 2017 roku ogólna wartość depozytów w systemie bankowym wyniosła 1 128,4 mld zł, czyli była o 4,3% wyższa niż na koniec grudnia 2016 roku. Depozyty gospodarstw domowych wyniosły 732,4 mld zł wobec 704,9 mld zł rok wcześniej. Na przestrzeni 2017 roku tempo wzrostu depozytów gospodarstw domowych spadało, osiągając poziom 3,9% r/r w grudniu (gdzie w grudniu 2016 roku tempo to wynosiło 9,1% r/r) wobec 8,0% r/r w styczniu. Na spadek tejże dynamiki wpływał wciąż niski poziom stóp procentowych NBP, obniżający zainteresowanie depozytami bankowymi jako lokatą oszczędności. Na sile stracił również dynamizujący wpływ Programu Rodzina 500+. Ponadto, na atrakcyjność lokowania środków w sektorze bankowym w sposób negatywny oddziaływała dodatnia dynamika cen towarów i usług konsumpcyjnych. W grudniu 2017 roku depozyty przedsiębiorstw wynosiły 275,4 mld zł, czyli przyrosły o 2,4% r/r wobec wzrostu o 8,0%r/r w styczniu 2017 roku oraz o 7,9% r/r w grudniu 2016 roku. Wobec utrzymujących się na rekordowo niskim poziomie stóp procentowych NBP część przedsiębiorstw decydowała się na inne formy oszczędzania niż lokaty bankowe. Co więcej, na obserwowany spadek dynamiki depozytów przedsiębiorstw wpływ miały obowiązujące od 1 stycznia 2017 roku zmiany przepisów w zakresie rozliczania VAT z systemu kwartalnego na miesięczny, ograniczenie dostępności przyspieszonego zwrotu VAT oraz rozszerzenie zakresu mechanizmu odwróconego VAT, które to w sposób bezpośredni przekładają się na płynność przedsiębiorstw.

Kredyty dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw

W grudniu 2017 roku wartość należności kredytowych sektora bankowego od podmiotów niefinansowych wynosiła 1 040,3 mld zł2, czyli była o 3,2% wyższa niż w grudniu 2016 roku. Wartość kredytów dla gospodarstw domowych wyniosła 676,4 mld zł3, co oznacza, że przyrosła o 1,7% w ciągu roku. Kredyty na cele mieszkaniowe denominowane w złotych wzrosły z 234,4 mld zł4 w grudniu 2016 roku do 259,0 mld zł w grudniu 2017 roku, tj. o 10,5%. Do czynników pozytywnie wpływających na skalę akcji kredytowej należy zaliczyć rekordowo niskie stopy procentowe, poprawiającą się sytuację na rynku pracy oraz dużą podaż mieszkań. W 2017 roku czynnikiem wspierającym zainteresowanie gospodarstw domowych kredytami hipotecznymi był program Mieszkanie dla Młodych, gdzie już w maju 2016 dokonano rezerwacji 50% kwoty zabudżetowanej w ramach programu na 2017 rok i rozpoczęto przyjmowanie wniosków na 2018 rok (w 2017 roku rezerwacje środków z Programu na rok następny wstrzymano już w kwietniu, kiedy to osiągnęły one co do wartości 50% dostępnej puli). Z kolei czynnikiem działającym negatywnie było zwiększenie od 1 stycznia 2017 roku wkładu własnego z 15% do 20%. Wartość portfela kredytów denominowanych w walutach obcych spadła w grudniu 2017 roku do 131,9 mld zł5, tj. o 18,8% r/r. Spadek wartości portfela wynikał przede wszystkim z działań podejmowanych przez banki i ich klientów w ramach restrukturyzacji kredytów denominowanych w CHF za porozumieniem stron. Innym czynnikiem zawężającym portfel były zaostrzone przepisy Rekomendacji S, ograniczające do minimum możliwości zaciągania kredytów w walutach obcych. W 2017 roku zwiększyły się należności sektora bankowego z tytułu kredytów konsumpcyjnych od osób prywatnych. W grudniu 2017 roku osiągnęły one poziom 147,0 mld zł6 (wobec 135,7 mld zł w grudniu 2016 roku). Wzrost wolumenu kredytów konsumpcyjnych wynikał z wciąż niskiego ich oprocentowania, obserwowanej poprawy sytuacji na rynku pracy, czy wreszcie większego popytu po stronie tych gospodarstw domowych których zdolność kredytowa wzrosła po uruchomieniu programu Rodzina 500+, przy czym na przestrzeni roku banki zaostrzyły kryteria przyznawania pożyczek m.in. w związku z kwestiami regulacyjnymi. Wartość kredytów dla przedsiębiorstw w grudniu 2017 roku wyniosła 365,8 mld zł7 wobec 344,9 mld zł w grudniu 2016 roku (wzrost o 6,1%). Wzrost wartości kredytów dotyczył zarówno sektora dużych przedsiębiorstw, jak i MSP. Zainteresowanie kredytem na cele finansowania działalności i rozwoju wśród przedsiębiorstw pozostaje jednak ograniczone.

1Na podst. NBP, Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji
2NBP, Dane finansowe sektora bankowego, plik Należności
3NBP, Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji
4NBP, Dane finansowe sektora bankowego, plik Należności
5Ibid
6Ibid
7Ibid

Oprocentowanie depozytów i kredytów8

W 2017 roku RPP nie zmieniła poziomu stóp procentowych. Stopa referencyjna pozostawała zatem na rekordowo niskim poziomie 1,50%, a stopa lombardowa na poziomie 2,50%, co było istotnym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się oprocentowania depozytów i kredytów. Według danych NBP, w grudniu 2017 roku średnie oprocentowanie nowych umów depozytów złotowych dla gospodarstw domowych wyniosło 1,5%, tj. bez zmian wobec grudnia 2016 roku. W przypadku nowych depozytów przedsiębiorstw oprocentowanie wyniosło 1,2%, tj. również pozostało bez zmian w stosunku do grudnia 2016 roku. Oprocentowanie nowych kredytów złotowych udzielanych gospodarstwom domowym ukształtowało się w grudniu 2017 roku na poziomie 6,0% wobec 6,2% w grudniu 2016 roku. W ramach kredytów dla gospodarstw domowych oprocentowanie kredytów na cele mieszkaniowe wyniosło w grudniu 2017 roku 4,4% wobec również 4,4% w grudniu 2016 roku, a kredytów konsumpcyjnych 7,2% wobec 7,5% rok wcześniej. W segmencie przedsiębiorstw oprocentowanie nowych umów kredytów złotowych wyniosło w grudniu 2017 roku 3,7% wobec 3,6% w grudniu 2016 roku.

Wyniki finansowe sektora bankowego9

W ciągu 12 miesięcy 2017 roku banki w Polsce wypracowały zysk netto w wysokości 13,6 mld zł, czyli o 2,3% niższy w porównaniu z grudniem 2016 roku.

Na wynik sektora bankowego wpłynęły w 2017 roku następujące czynniki:

  • Wzrost wyniku działalności bankowej (o 4,1% r/r do 61,8 mld zł), przy solidnym wzroście wyniku z tytułu odsetek (na poziomie 12,1% r/r) oraz wyniku z tytułu prowizji (na poziomie 9,1% r/r), równocześnie jednak przy znaczącym spadku wyniku z pozostałej działalności bankowej (tj. o 42,9% r/r) oraz przychodów z dywidend (na poziomie 10,7% r/r). W 2017 roku wynik z tytułu odsetek wspiął się na rekordowy poziom 42,6 mld zł, do czego przyczyniły się dokonane w ostatnich kwartałach zmiany w polityce depozytowo‐kredytowej poprzez obniżenie oprocentowania depozytów, przy jednoczesnym zwiększeniu oprocentowania części kredytów. Z kolei obserwowany wzrost wyniku z tytułu opłat i prowizji wynikał ze wzrostu w niektórych bankach przychodów z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek, sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, obsługi rachunków bankowych, kart płatniczych i kredytowych, obsługi funduszy inwestycyjnych, działalności maklerskiej i organizacji emisji oraz, w przypadku jednego z dużych banków, ze zmiany prezentacji niektórych transakcji, polegającej na ich przesunięciu do wyniku z tytułu prowizji i opłat, podczas gdy wcześniej były one ujmowane w pozycji pozostały wynik działalności bankowej. Natomiast obniżenie wyniku z pozostałej działalności bankowej było skutkiem m.in.  zawyżenia ubiegłorocznej bazy statystycznej na skutek rozliczenia w II kwartale 2016 r. sprzedaży udziałów w VISA Europe.
  • Znaczny spadek wyniku z pozostałej działalności operacyjnej (tj. o 16,1% r/r) ze względu na wysoką bazę z poprzedniego roku, wynikającą z kolei ze zdarzeń o charakterze jednorazowym w kilku bankach, które zwiększyły ich przychody z tego tytułu.
  • Wzrost kosztów działalności (o 4,3% r/r), wynikający w głównej mierze ze wzrostu kosztów pracowniczych oraz dodatkowego miesiąca naliczania podatku od niektórych instytucji finansowych. Swój wpływ na wzrost kosztów działania wywarły zmiany w mechanizmach finansowania BFG, gdzie część banków rozliczyła w kosztach pierwszego półrocza 2017 roku całość rocznej składki na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków.
  • Pogłębienie ujemnego salda odpisów i rezerw (o 4,5% r/r), głównie dzięki zwiększeniu odpisów z tytułu aktywów niefinansowych (o 47,9% r/r), przy jednoczesnym zmniejszeniu poziomu rezerw (o 35,8% r/r). O 7,8% r/r wzrosła wartość odpisów z tytułu aktywów finansowych, przede wszystkim w segmencie kredytów konsumpcyjnych, pozostałych kredytów dla gospodarstw domowych oraz kredytów dla przedsiębiorstw. Pogorszeniu uległ wynik z tytułu IBNR (o 136,4% r/r).

Udział należności z utratą wartości w całości należności od sektora niefinansowego spadł z 7,1% w grudniu 2016 roku do rekordowo niskiego poziomu 6,8% w grudniu 2017 roku10.W 2017 roku poprawiła się jakość zaangażowania kredytowego banków w portfelu kredytów dla przedsiębiorstw oraz kredytów mieszkaniowych, pogorszyła się natomiast w portfelu kredytów konsumpcyjnych i pozostałych kredytów dla gospodarstw domowych.

Na skutek wzmocnienia bazy kapitałowej (wzrost funduszy własnych z 175,5 mld zł w grudniu 2016 roku do 198,1 mld zł w grudniu 2017 roku) w wyniku m.in. pozostawienia w bankach znacznej części zysków wypracowanych w 2016 roku na skutek rezygnacji lub wstrzymania wypłaty dywidend, tu m.in. w wyniku bardziej restrykcyjnych kryteriów podziału zysku dla banków, łączny współczynnik kapitałowy wzrósł z 17,72% w grudniu 2016 roku do poziomu 19,0% w grudniu 2017 roku. W grudniu 2017 roku współczynnik Tier 1 ukształtował się na poziomie 17,26% wobec 16,14% w grudniu 2016 roku.

Banki kontynuowały w 2017 roku działania zmierzające do wzrostu efektywności w drodze optymalizacji zatrudnienia i sieci sprzedaży. Proces ten wzmacniały dodatkowo dokonane przejęcia i fuzje, a także rozwój bankowości elektronicznej i mobilnej. W rezultacie liczba zatrudnionych w sektorze bankowym zmniejszyła się na koniec 2017 roku o 4,4 tys. osób r/r, a liczba oddziałów o 404 placówki.

8Na podst. NBP, Statystyka stóp procentowych
9Na podst. KNF, Dane miesięczne sektor bankowy – czerwiec grudzień 2017; KNF, Raport o sytuacji banków w okresie styczeń -wrzesień 2017 r.
10NBP, Dane finansowe sektora bankowego, plik Należności

Rynek kapitałowy

Rynek akcji (rynek główny GPW i ASO – rynek New Connect)

Rok 2017 na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) przyniósł dynamiczne wzrosty głównych indeksów (WIG i WIG20) odreagowując 2016 rok, kiedy to indeksy głównego rynku poruszały się w trendzie bocznym w okolicach poziomów najniższych od okołokryzysowego 2009 roku. Optymizm co do perspektyw globalnego wzrostu, zapowiedzi prowzrostowych reform ze strony prezydenta USA D.Trumpa oraz kontynuacja ekspansywnej polityki monetarnej po stronie głównych banków centralnych przełożyły się na otwarcie roku w warunkach globalnego sentymentu risk on. Światowe indeksy wkroczyły na ścieżkę wzrostów, względnie odporną na polityczne niepokoje w Waszyngtonie, Rio de Janeiro, Barcelonie i Berlinie, napięcia na Bliskim Wschodzie oraz niepewność wokół Brexitu. Wiosną 2017 roku głęboka korekta uderzyła w indeksy parkietów we Frankfurcie i Szanghaju (odpowiednio o 7,3% oraz 7,2%), wywołana odpowiednio dynamicznym umocnieniem EUR w stosunku do koszyka walut oraz zapowiedziami regulatora bardziej restrykcyjnej kontroli rynków kapitałowych. Niemniej jednak, po korekcie wzrostów z pierwszego kwartału, DAX i Shanghai Composite wznowiły zwyżki, notując ostatecznie solidne zamknięcie roku, przy czym pierwszy z indeksów na poziomie historycznego maksimum. Globalne nastroje risk on i jaskółki ożywienia w gospodarce w połączeniu z zapowiedziami reformy OFE, w ramach której zostaną one przekształcone w specjalistyczne fundusze inwestycyjne (co z kolei pozwala oczekiwać, iż OFE powrócą do roli aktywnego uczestnika obrotu na GPW), przełożyły się na hossę na krajowym parkiecie. Ostatecznie w 2017 roku indeks największych spółek WIG20 wzrósł o 26,4%, a indeks całego rynku WIG wzrósł o 23,2%. W okresie tym odnotowano wzrost w 9 z 14 indeksów sektorowych11, przy czym największy wzrost osiągnął indeks WIG-banki (tj. 35,4%), zaś najgłębszy spadek indeks WIG-spożywczy (tj. 12,7%).  

Na koniec grudnia 2017 roku wartość notowanych na głównym rynku spółek krajowych wyniosła 710,3 mld zł, czyli była o 27,5% wyższa w porównaniu z analogicznym okresem 2016 roku. Spółki nieco rzadziej niż w 2016 roku poszukiwały środków na rozwój na rynku kapitałowym. W trakcie 2017 roku na głównym parkiecie zadebiutowało 15 spółek, wobec 19 w poprzednim roku.

Wzrosła aktywność inwestorów. W trakcie obrotów sesyjnych na głównym parkiecie zmieniły właściciela akcje o wartości 261,0 mld zł, tj. o 28,9% wyższej niż w poprzednim roku.

Od stycznia 2017 roku na rynkach głównym, NewConnect oraz Catalyst obowiązuje jednolity dla wszystkich instrumentów finansowych trzystopniowy podział emitentów ze względu na przedmiot prowadzonej działalności oraz grupy odbiorców: makrosektor, sektor i subsektor. Nowa klasyfikacja z dotychczasowych 28 zwiększyła się do 38 sektorów, w tym sektorów do tej pory nie wyróżnianych, tj.: handlu internetowego, odzieży i kosmetyków, gier czy leasingu i faktoringu. Najwięcej spółek (tj. 45) zostało przypisanych do branży budownictwo, 31 znalazło się w sektorze nieruchomości, a 30 w przemyśle elektromaszynowym. Pod względem kapitalizacji GPW największy udział (49,28%) mają banki, następnie paliwa i gaz (9,7%) oraz energia (7,56%). W związku ze zmianą sektorowej klasyfikacji emitentów, od początku 2017 roku na GPW notowane są trzy nowe subindeksy sektorowe: WIG-leki, WIG-motoryzacja oraz WIG-odzież, podczas gdy dwa inne, tj. WIG-surowce oraz WIG-deweloperzy, zmieniły nazwy na odpowiednio WIG-górnictwo oraz WIG-nieruchomości. Od 18 września 2017 roku GPW publikuje dwa nowe indeksy dochodowe (uwzględniające dochody kapitałowe - dywidendy i prawa poboru), tj. mWIG40TR oraz sWIG80TR, jako analogię do indeksów WIG20TR oraz WIG30TR, z myślą o małych i średnich spółkach dywidendowych.

W 2017 roku odnotowano wzrost łącznej kapitalizacji spółek (o 4,1% rok do roku) przy wzroście wartości obrotu w ramach arkusza zleceń (o 10,4% rok do roku) na rynku alternatywnym. Jednocześnie, o 0,9% rok do roku zmalała liczba transakcji akcjami w ramach arkusza zleceń. Na NewConnect między styczniem a grudniem 2017 roku odbyło się 19 debiutów wobec 16 w analogicznym okresie 2016 roku (przy czym 7 spółek przeniosło notowania na Główny Rynek GPW). Na koniec 2017 roku na rynku alternatywnym było notowanych 408 spółek w porównaniu do 406 spółek na koniec 2016 roku.

11Według klasyfikacji emitentów obowiązującej od 2017 r.

Rynek obligacji (rynek Catalyst)

Na koniec grudnia 2017 roku notowano papiery dłużne 161 emitentów o wartości 751,7 mld zł, podczas gdy na koniec 2016 roku notowane były papiery dłużne 176 emitentów i wartości 707,4 mld zł. Wartość obrotów na rynku wzrosła o 1,8% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego i wyniosła 2,4 mld zł, przy czym wartość sesyjnych obrotów instrumentami nieskarbowymi wzrosła o 9,9% rok do roku i wyniosła 1,5 mld zł. Wartość obrotów w ramach transakcji warunkowych na rynku Treasury BondSpot Poland wzrosła w 2017 roku o 113,8% rok do roku osiągając poziom 338,5 mld zł, natomiast w ramach transakcji kasowych spadła o 22,9% rok do roku do 196,2 mld zł. Według stanu na koniec 2017 roku dochodowy indeks obligacji skarbowych TBSP.Index wzrósł o 4,8% rok do roku wobec wzrostu o 0,3% rok wcześniej, przy czym na odnotowany wzrost wpływ miała m.in. zmiana cennika na rynku TBSP od stycznia 2017 roku.

Aktywa funduszy inwestycyjnych12

W 2017 roku pozytywnie na obszar funduszy inwestycyjnych oddziaływała dobra koniunktura na globalnych rynkach akcji oraz wysokie napływy netto. Roczna dynamika aktywów zgromadzonych w krajowych TFI na koniec grudnia 2017 roku wyniosła 7,7% wobec 2,7% w 2016 roku.

12IZFiA, Analizy Online, Aktywa funduszy inwestycyjnych

Do góry