Ankieta

Sytuacja w sektorze bankowym

Depozyty gospodarstw domowych i przedsiębiorstw

Na koniec 2014 roku ogólna wartość depozytów w systemie bankowym wyniosła 914,5 mld zł, czyli była o 8,1% wyższa niż na koniec 2013 roku. Depozyty gospodarstw domowych wyniosły 591,6 mld zł. W ciągu 2014 roku tempo wzrostu depozytów gospodarstw domowych systematycznie przyspieszało i ostatecznie w grudniu osiągnęło 8,8% w ujęciu rok do roku (wobec 5,6% rok do roku w grudniu 2013 roku). Wyższy w porównaniu z rokiem poprzednim przyrost depozytów wynikał głównie z poprawiającej się sytuacji na rynku pracy, podczas gdy obniżki stóp procentowych NBP negatywnie wpływały na atrakcyjność lokowania środków w sektorze bankowym. W grudniu 2014 roku depozyty przedsiębiorstw wynosiły 225,9 mld zł, czyli przyrosły o 9,4% w ciągu roku wobec wzrostu o 10,0% w grudniu 2013 roku. Lekkie wyhamowanie tempa wzrostu depozytów przedsiębiorstw wynikało z istotnego wzrostu ich aktywności inwestycyjnej.

Dynamika depozytów (rok do roku)

Dynamika depozytów (rok do roku)

W grudniu 2014 roku wartość należności kredytowych sektora bankowego wynosiła 1 005,7 mld zł, czyli była o 7,3% wyższa niż w grudniu 2013 roku. Wartość kredytów dla gospodarstw domowych wyniosła 593,2 mld zł, co oznacza że przyrosła o 5,5% w ciągu roku. Kredyty na cele mieszkaniowe denominowane w złotych wzrosły ze 170,3 mld zł w grudniu 2013 roku do 190,6 mld zł na koniec 2014 roku, tj. o 11,9%. Do czynników pozytywnie wpływających na skalę akcji kredytowej należy zaliczyć rekordowo niskie stopy procentowe, poprawiającą się sytuację na rynku pracy oraz dużą podaż mieszkań. Z kolei czynnikiem działającym negatywnie było wejście w życie w 2014 roku zaostrzonej Rekomendacji S, uniemożliwiającej m.in. kredytowanie 100% wartości nieruchomości. Uruchomiony z dniem 1 stycznia 2014 roku program Mieszkanie dla Młodych nie wpłynął istotnie na akcję kredytową. Wartość portfela kredytów denominowanych w walutach obcych obniżyła się do 162,2 mld zł, czyli była o 3,2 mld zł niższa niż na koniec 2013 roku. Spadek wartości portfela wynikał z jednej strony ze zmian kursu złotego, a z drugiej z ograniczonej do minimum możliwości zaciągania kredytów w walutach obcych po wejściu w życie zaostrzonych przepisów Rekomendacji S. Zwiększyły się należności sektora bankowego z tytułu kredytów konsumpcyjnych od osób prywatnych. W grudniu 2014 roku osiągnęły one poziom 144,1 mld zł (wobec 138,4 mld zł w grudniu 2013 roku). Wzrost wolumenu kredytów konsumpcyjnych wynikał ze spadku ich oprocentowania oraz łagodzenia przez banki kryteriów przyznawania pożyczek m.in. w związku z obserwowaną poprawą sytuacji na rynku pracy. Wartość kredytów dla przedsiębiorstw w grudniu 2014 roku wyniosła 298,5 mld zł wobec 274,6 mld zł w grudniu 2013 roku (wzrost o 8,7%). Wyraźne ożywienie akcji kredytowej w sektorze przedsiębiorstw wynikało ze wzrostu inwestycji realizowanych przez ten sektor. Zachętą do zaciągania kredytów na ten cel było dla firm m.in. atrakcyjne oprocentowanie.

Dynamika kredytów (rok do roku)

Dynamika kredytów (rok do roku)

Oprocentowanie depozytów i kredytów

W październiku 2014 roku RPP dokonała cięcia stóp procentowych. Stopa referencyjna została obniżona do rekordowo niskiego poziomu 2,00%, a stopa lombardowa do 3,00%, co było istotnym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się oprocentowania depozytów i kredytów, zwłaszcza w ostatnim kwartale 2014 roku. Według danych NBP, na koniec 2014 roku średnie oprocentowanie nowych umów depozytów złotowych dla gospodarstw domowych wyniosło 2,31% wobec 2,59% rok wcześniej. W przypadku nowych depozytów przedsiębiorstw oprocentowanie wyniosło 1,92% w porównaniu do 2,32% w poprzednim roku. Oprocentowanie nowych kredytów złotowych udzielanych gospodarstwom domowym ukształtowało się na koniec grudnia 2014 roku na poziomie 7,36%, czyli spadło o 1,84 p.p. w porównaniu z końcem 2013 roku. W ramach kredytów dla gospodarstw domowych oprocentowanie kredytów na cele mieszkaniowe wyniosło na koniec 2014 roku 4,70% (wobec 5,16% na koniec 2013 roku), a kredytów konsumpcyjnych 9,45% (13,05% na koniec 2013 roku). W segmencie przedsiębiorstw oprocentowanie nowych umów kredytów złotowych wyniosło na koniec 2014 roku 3,54%, podczas gdy w 2013 roku ukształtowało się na poziomie 4,43%.

Wyniki finansowe sektora bankowego

W 2014 roku sytuacja sektora bankowego w Polsce pozostawała stabilna, pomimo trudnego otoczenia zewnętrznego. Banki wypracowały zysk netto w wysokości 16,4 mld zł, czyli o 7,0% wyższy w porównaniu z rokiem 20131. Na wynik sektora bankowego wpłynęły następujące czynniki: 

  • Zwiększenie wyniku działalności bankowej przy spadku kosztów działania. Koszty spadły pomimo zwiększenia opłat na rzecz BFG z tytułu opłaty rocznej oraz opłaty ostrożnościowej, wydatków na informatykę, wynagrodzeń i marketingu. Z drugiej strony obserwowano obniżenie kosztów usług obcych oraz kosztów pracowniczych związanych z emeryturami.
  • Wzrost wyniku odsetkowego, przy czym po obniżce stóp procentowych przez RPP w październiku ostatni kwartał 2014 roku upływał pod znakiem ponownego dostosowywania polityki depozytowo-kredytowej banków do działania w warunkach środowiska rekordowo niskich stóp procentowych. W rezultacie miała miejsce silna redukcja kosztów odsetkowych, której towarzyszyło znacznie niższe obniżenie przychodów odsetkowych.
  • Nikły wzrost wyniku z tytułu opłat i prowizji oraz istotny spadek wyniku z pozostałej działalności bankowej. Słaby wynik z tytułu opłat i prowizji związany był m.in. ze zmianami polityki rachunkowości w zakresie ujmowania przychodów z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych (bancassurance), co działało w kierunku jego obniżenia, czemu banki przeciwdziałały poprzez podniesienie części opłat i prowizji. Spadek wyniku z pozostałej działalności bankowej wynikał z kolei ze zmniejszenia zysków ze sprzedaży portfeli instrumentów dłużnych.
  • Wzrost salda odpisów i rezerw, który wynikał przede wszystkim ze zwiększenia odpisów na kredyty konsumpcyjne, pozostałe kredyty dla gospodarstw domowych oraz zwiększenia odpisów z tytułu aktywów niefinansowych i skali tworzonych rezerw. Z drugiej strony, odnotowano zmniejszenie odpisów na należności od sektora przedsiębiorstw oraz wzrost dodatniego wyniku z tytułu IBNR (ang. Incurred but not reported).

Zysk brutto z działalności kontynuowanej w 2014 roku (w mld zł)

Zysk brutto z działalności kontynuowanej w 2014 roku (w mln zł)

Udział należności z utratą wartości w całości należności od sektora niefinansowego spadł z 8,5% w grudniu 2013 roku do 8,1% na koniec 2014 roku2. W ciągu 2014 roku poprawiła się jakość zaangażowania kredytowego banków zarówno wobec przedsiębiorstw jak i gospodarstw domowych.

Na skutek przeznaczenia części zysków na dywidendę oraz znacznej dynamice akcji kredytowej, współczynnik wypłacalności sektora bankowego spadł z 15,7% w grudniu 2013 roku do poziomu 15,3% w grudniu 2014 roku. Na koniec grudnia 2014 roku współczynnik kapitału Tier 1 ukształtował się na poziomie 13,8% (13,9% rok wcześniej).

Banki kontynuowały działania zmierzające do wzrostu efektywności w drodze optymalizacji zatrudnienia i sieci sprzedaży, w rezultacie czego doszło do umiarkowanego zmniejszenia liczby zatrudnionych w sektorze bankowym (o 1,6 tys. osób) oraz sieci sprzedaży (o 243 placówki).

Udział należności z utartą wartości w sektorze bankowym (w proc.)

Udział należności z utartą wartości w sektorze bankowym (w proc.)

Przypisy:
1 Źródło: KNF, Plik Dane miesięczne dla sektora bankowego – grudzień 2014 roku.
2 Źródło: NBP, Zakładka – Dane finansowe sektora bankowego. Plik – Należności.

Raport Roczny 2014 - Bank Pocztowy