Zarządzanie ryzykiem

Ryzyko kredytowe jest to ryzyko, na jakie narażona jest Grupa z tytułu zawarcia transakcji kredytowych, skutkujące możliwością nieodzyskania udzielonych kwot, utratą dochodu lub poniesieniem straty finansowej.

Ustalając bieżącą politykę zarządzania ryzykiem kredytowym, Grupa ma przede wszystkim na względzie utrzymanie ustalonego w strategii poziomu apetytu na ryzyko mierzonego wskaźnikiem NPL oraz kosztem ryzyka. Inne istotne czynniki brane pod uwagę to: utrzymanie właściwego poziomu kapitału, przestrzeganie stosowanych przez Grupę limitów dotyczących działalności kredytowej, analiza mocnych i słabych stron działalności kredytowej Grupy oraz przewidywane możliwości i zagrożenia dla jej dalszego rozwoju. Polityka Grupy w zakresie akceptowalnego poziomu ryzyka kredytowego uwzględnia również cykliczność procesów ekonomicznych oraz zmiany zachodzące w samym portfelu ekspozycji kredytowych.

Grupa kieruje się m.in. następującymi zasadami w procesie zarządzania ryzykiem kredytowym:

• analizuje ryzyko kredytowe pojedynczej ekspozycji kredytowej, portfela kredytowego i wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego,
• stosuje limity wewnętrzne i zewnętrzne wynikające odpowiednio z apetytu na ryzyko w różnych obszarach portfela kredytowego oraz wynikające z Prawa bankowego i realizacji rekomendacji KNF,
• funkcje związane z bezpośrednią analizą wniosków, oceną ryzyka i podejmowaniem decyzji kredytowych są oddzielone od funkcji związanych z pozyskiwaniem klientów (sprzedażą produktów bankowych),
• podstawowym kryterium zawierania transakcji kredytowych jest posiadanie zdolności i wiarygodności kredytowej przez klienta,
• podejmowanie decyzji kredytowych w Banku odbywa się zgodnie z trybem i kompetencjami określonymi w przepisach wewnętrznych dotyczących oceny ryzyka kredytowego i podejmowania decyzji kredytowych,
• każda transakcja kredytowa jest monitorowana w zakresie wykorzystania kredytu, terminowości spłat, prawnych zabezpieczeń kredytu, powiązań kapitałowo-organizacyjnych dłużnika, a w przypadku klientów instytucjonalnych również pod względem bieżącej sytuacji ekonomiczno - finansowej,
• okresowo monitorowana jest sytuacja ekonomiczno - finansowa poszczególnych zakładów ubezpieczeń dostarczających zabezpieczenia kredytów oraz dostarczanie i opłacanie przez klientów polis i cesji praw z polis ubezpieczeniowych,
• okresowo monitorowane są zmiany zachodzące na rynku nieruchomości oraz założenia i ramy prawno-ekonomiczne dokonywanych ocen wartości nieruchomości przyjmowanych jako zabezpieczenia ekspozycji kredytowych.

Zarządzanie ryzykiem kredytowym odbywa się w Grupie na podstawie pisemnych instrukcji i procedur, w których są określone metody identyfikacji, pomiaru, monitorowania, limitowania oraz raportowania ryzyka kredytowego. W regulacjach jest określony zakres kompetencji poszczególnych jednostek Banku w procesie zarządzania ryzykiem kredytowym.

W celu wyznaczenia poziomu ryzyka kredytowego Bank wykorzystuje m. in. następujące metody jego pomiaru:

• prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia powodującego stratę (PD),
• stopy odzysków (RR),
• strata w wyniku zdarzenia powodującego stratę (LGD),
• okres identyfikacji straty (LIP),
• udział i strukturę kredytów z utratą wartości (NPL),
• wskaźnik pokrycia kredytów z utratą wartości odpisami aktualizującymi (NPL coverage),
• miary efektywności modeli scoringowych (m.in. Gini, PSI ratio),
• koszt ryzyka.

Bank przeprowadza cykliczne przeglądy realizacji przyjętej polityki zarządzania ryzykiem kredytowym. Przeglądowi i modyfikacji podlegają przede wszystkim:

• przepisy wewnętrzne dotyczące oceny i monitorowania ryzyka kredytowego klienta oraz weryfikacji wartości prawnych zabezpieczeń - dostosowywane są one do zmieniających się warunków rynkowych, specyfiki działalności typów (grup) klientów, przedmiotu kredytowania oraz określenia minimalnych wymogów stosowania obligatoryjnych form prawnych zabezpieczeń,
• wewnętrzny system limitowania działalności kredytowej oraz ustalania kompetencji decyzyjnych odnośnie podejmowania decyzji kredytowych,
• system identyfikacji, oceny i raportowania ryzyka kredytowego komitetom kredytowym, Zarządowi Banku i Radzie Nadzorczej Banku,
• maksymalne poziomy adekwatności wartości wskaźników wykorzystywanych przy ocenie ryzyka kredytowego oraz akceptowane formy wkładu własnego dla detalicznych kredytów mieszkaniowych,
• modele scoringowe oraz narzędzia informatyczne wykorzystywane w procesie zarządzania ryzykiem kredytowym.

System raportowania w Banku składa się między innymi z następujących elementów:

• raportowania o poziomie ryzyka kredytowego, w tym analiz vintage, informacji o wykorzystaniu limitów oraz jakości i skuteczności procesów kredytowych,
• raportów z przeprowadzonych testów warunków skrajnych, przeglądu limitów oraz analiz back–testów dla odpisów aktualizacyjnych,
• analiz rynku nieruchomości oraz badania aktualnej wartości zabezpieczeń ekspozycji kredytowych,
• przeglądu realizacji zasad polityki ryzyka kredytowego.

Bank przygotowuje następujące cykliczne raporty dotyczące ekspozycji na ryzyko kredytowe:

• raport miesięczny dla Zarządu Banku i Komitetu Kredytowego Banku,
• raport kwartalny dla Rady Nadzorczej i Zarządu Banku.
   

Jakość portfela

Na koniec grudnia 2015 roku, udział ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości w portfelu kredytowym ogółem wyniósł 7,0% i był o 0,9 p.p. wyższy niż na koniec 2014 roku.

Na wzrost wartości wskaźnika NPL największy wpływ miała koncentracja działalności Grupy na rynku kredytów konsumpcyjnych dla osób fizycznych. Należy przy tym podkreślić, że wartość wskaźnika NPL na koniec grudnia 2015 roku była niższa niż przyjęty w Grupie poziom apetytu na ryzyko. Ponadto portfel kredytowy Grupy cechował się lepszą jakością niż średnia dla całego sektora bankowego

 

 

Na koniec 2015 roku wartość kredytów z rozpoznaną utratą wartości była wyższa o 64,4 mln zł w porównaniu z końcem 2014 roku, z czego 83% wzrostu przypadało na kredyty dla osób fizycznych. Natomiast w segmencie klientów instytucjonalnych wartość należności z utratą wartości była wyższa o 11,0 mln zł w porównaniu z końcem 2014 roku.

Wartość wskaźnika NPL
dla kredytów i pożyczek (w%)

Największą poziomem wskaźnika NPL charakteryzowały się kredyty w rachunku bieżącym i rachunku karty kredytowej oraz pożyczki hipoteczne zarówno na koniec 2015 roku, jak i na koniec 2014 roku. Względnie wysoka wartość wskaźnika dla pożyczek hipotecznych wynika głównie ze stopniowego dojrzewania portfela i jednoczesnego wygaszania sprzedaży nowych kredytów. NPL dla kredytów gotówkowych i ratalnych wzrósł o 1,8 p.p., co wynika z dojrzewania tego portfela. Warto zaznaczyć, że jest on zdecydowanie niższy niż średnia w sektorze bankowym dla kredytów konsumpcyjnych osób prywatnych wynosząca 12,2% na koniec 2015 roku.

Odpisy z tytułu utraty wartości

Na koniec 2015 roku wartość bilansowa odpisów aktualizacyjnych dla portfela kredytowego Grupy wyniosła 229,6 mln zł i była wyższa o 32% w porównaniu z końcem 2014 roku.

Odpisy z tytułu utraty wartości dla udzielonych kredytów i pożyczek (w mln zł)

Grupa ogółem

Osoby fizyczne

Klienci instytucjonalni 

 

Na koniec grudnia 2015 roku wskaźnik pokrycia kredytów z utratą wartości odpisami (ang. coverage ratio) wyniósł 58,9% i był wyższy o 5,5 p.p. w porównaniu ze stanem na koniec grudnia 2014 roku. Przy czym, wartość wskaźnika dla kredytów dla osób fizycznych wyniosła 58,7%, w tym dla kredytów gotówkowych 65,5%, a dla klientów instytucjonalnych 59,4%. W kalkulacji wskaźnika pokrycia uwzględniono odpis IBNR.